10 listopada 1444 roku pod Warną miała miejsce jedna z najsłynniejszych bitew średniowiecznej Europy. Wojska koalicji antytureckiej, pod dowództwem polskiego króla Władysława III i wojewody siedmiogrodzkiego Jana Hunyadyego, starły się z wojskami tureckimi, dowodzonymi przez sułtana Murada II. Autor skrupulatnie opisuje przebieg kampanii wojennej z lat 1440-1444 oraz analizuje jej konsekwencje dla narodów bałkańskich i całej Europy. Jednocześnie osadza opisywane wydarzenia w kontekście wypraw krzyżowych, ukazując jak zmieniała się idea krucjat po 1291 roku i jakie miała znaczenie dla przebiegu wojen z Imperium Osmańskim.
UWAGI:
Bibliografia na stronach 383-393. Indeks. Fragment tekstu tłumaczony z języka angielskiego.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
Tym razem barwną przygodę z historią rozpoczynamy w 1340 roku od rządów króla Kazimierza Wielkiego, którego anonimowy autor Kroniki katedralnej krakowskiej przyrównuje do starotestamentowego króla Salomona. Przez karty monumentalnego tomu wędrujemy towarzysząc kolejnym postaciom historycznym - królowej Jadwidze, Władysławowi Jagielle, księciu Witoldowi, kardynałowi Zbigniewowi Oleśnickiemu, Kazimierzowi Jagiellończykowi i wielu innym - aż do roku 1468.
Prof. Andrzej Nowak wkracza w czwartym tomie epokowych Dziejów Polski w okres największej świetności Rzeczypospolitej. Oczywiście nie brakuje problemów, wojen, buntują się lennicy, na wschodzie złowieszczo rysuje się sylwetka Moskwy dążącej do osiągnięcia imperium, ale Korona i Wielkie Księstwo Litewskie wciąż rosną w siłę. Tak samo zresztą jak i dynastia Jagiellonów. Ten proces zwieńczy unia lubelska w 1569 roku.
Rozwój kraju jest wszechstronny. Gospodarczemu wzrostowi towarzyszy wciąż udoskonalana polska sztuka wojenna; po paru klęskach, głównie w lasach bukowińskich (1497), maleje znaczenie pospolitego ruszenia, rodzi się natomiast husaria, specyficznie polska formacja nalezy do jazdy ciężkiej, praktycznie niezwyciężona przez blisko dwa wieki. Kwitnie Uniwerystet Krakowski, którego najsłynniejszym wychowankiem jest Mikołaj Kopernik. Rozwijają się miasta; już nie tylko Kraków i Gdańsk. Doskonali się język ojczysty, powstają w nim prawdziwe arcydzieła literackie zachwycające do dziś. Sztuka zaczyna być w wielkim poważaniu i w wielkiej cenie. Przebudowany Wawel nadal wszyscy podziwiamy. Kościół Mariacki w Krakowie zdobi jedno z największych dzieł plastycznych w dziejach świata: ołtarz Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny autorstwa Wita Stwosza. Renesans wkracza szeroką ławą w nasze granice, ale jest najczęściej przetwarzany i osiąga oryginalny, rodzimy wymiar. Rzeczpospolita przyciaga naukowców, artystów, rzemieślników (pierwsi drukarze!) z zagranicy, którzy ulegaja urokowi polskiej kultury, polskiej wolności i osiadają tu na zawsze. Zaczął się polski złoty wiek.
Wielkim walorem Dziejów Polski jest ich oparcie w najnowszych źródłach historycznych. Autor korzysta z nich całymi garściami, jego badawcze wnioski są oryginalne, nieraz przeciwstawne dotychczasowym opiniom. Tak np. zwalcza fałszywe stereotypy o "zakodowanej" peryferyjności Europy Wschodniej, rozprawia się z negatywną oceną hołdu pruskiego. Uchwalenie słynnej kostytucji Nihil novi z 1505 roku jest w oczach Andrzeja Nowaka bardziej znaczącym wydarzeniem niż Konstytucja 3 Maja. Profesor każdy ze swych poglądów uzasadnia niebywale logicznymi wywodami. I jak zwykle jego opisy i refleksje czyta się z zapartym tchem!
UWAGI:
Bibliografia na stronach 431-439. Indeks.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
Bitwa pod Grunwaldem to symbol i mit. Niekiedy jednak to, co dziś uznaje się za oficjalną wersję wydarzeń na grunwaldzkim polu, budzi wątpliwości.
W swym znakomitym, zwartym opracowaniu Witold Mikołajczak nie podważa symbolu. Polemizuje jednak z mitem i stereotypami. Przedstawia i zaciekle broni nieco innej wizji boju toczonego przez wojska polsko-litewskie z siłami Zakonu Krzyżackiego. Opisuje tło i przygotowania do bitwy. W oparciu o topografię terenu oraz zajmowane w nim pozycje wojsk proponuje nowe spojrzenie na przebieg samego starcia. Analizuje istniejące dawne przekazy i osnute na nich teorie. Sam rysuje obraz, który jego zdaniem nie był tak jednoznaczny, jak chcieli tego kronikopisarze, których uproszczony przekaz niekoniecznie przystawał do złożonej wojennej rzeczywistości Średniowiecza. Ilustruje to wszystko przejrzystymi mapami, na których ukazuje pozycje i ruchy wojsk.
Mikołajczak mówi wprost: szala bitwy przez długi czas wahała się na obie strony, a wojska dowodzone przez króla Władysława Jagiełłę znajdowały się nawet o krok od klęski.
Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Ks. 10, ks. 11, 1406-1412 Tyt. okł.: "Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, dzieło czcigodnego Jana Długosza kanonika krakowskiego, gorliwego badacza dziejów swego narodu, zestawione z największą starannością i dbałością o prawdę historyczną ". "Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego " Na dod. s. tyt.: "Ioannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae ".
[kom. red. Stanisław Gawęda et al. ; oprac. tekstu łac. Danuta Turkowska, Maria Kowalczyk ; przekł. na [>>] jęz. pol. Julia Mrukówna ; red. i koment. Józef Garbacik, Krystyna Pieradzka].
Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Ks. 11, 1413-1430 Tyt oryg.: "Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego". Tyt oryg.: "Ioannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae".
[kom. red. Stanisław Gawęda et al. ; oprac. tekstu łac. Danuta Turkowska i Maria Kowalczyk ; przekł. [>>] na jęz. pol. Julia Mrukówna ; red. tomu i komentarz Stanisław Gawęda].
Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae. Lib. 11, 1413-1430 Tyt oryg.: "Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae". Tyt oryg.: "Ioannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae".
